Nabycie wierzytelności – jak rozpoznać koszt podatkowy?
Nabycie wierzytelności – jak rozpoznać koszt podatkowy? Korzystne dla podatników zmiany w przepisach
https://www.prawo.pl/podatki/nabycie-wierzytelnosci-nowelizacja-ustawy-styczen-2019,336444.html
13 listopada Prezydent podpisał projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.
Zmiany w ustawach o podatkach dochodowych wprowadzają nowy przepis (art. 15ba ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 24e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), zgodnie z którym:
W przypadku nabycia pakietu wierzytelności (co najmniej100 wierzytelności w ramach jednej transakcji bez wyodrębnienia ceny nabycia poszczególnych wierzytelności) dochód z pakietu wierzytelności stanowi nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności nad kosztem nabycia pakietu wierzytelności (tj. ceną nabycia takiego pakietu);
Koszty nabycia pakietu wierzytelności potrąca się w okresie rozliczeniowym, w którym osiągnięty został przychód z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności, do wysokości odpowiadającej temu przychodowi.
Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do nabycia pojedynczej wierzytelności.
W praktyce oznacza to, że podmioty nabywające wierzytelności (pakiety wierzytelności) będą mogły za każdym razem, gdy osiągną przychód związany z nabytą wierzytelnością (np. spłatę przez kredytobiorcę raty nabytego kredytu) rozpoznać koszt podatkowy w wysokości osiągniętego przychodu, aż do momentu całkowitego rozliczenia w rachunku podatkowym stanowiącej koszt podatkowy ceny nabycia wierzytelności. Jednocześnie w przypadku pakietów wierzytelności nie będzie konieczności uciążliwego rozliczania kosztów w proporcji do wartości poszczególnych wierzytelności wchodzących w skład tego pakietu.
Przykład:
Podmiot nabywa za 50zł wierzytelność o wartości nominalnej 100zł,
Otrzymuje spłatę w wysokości 20zł
Jest uprawniony do rozpoznania w kosztach uzyskania przychodu kwoty 20zł
Do tej pory kwestia ta nie była uregulowana wprost przepisami ustaw podatkowych, co powodowało wiele wątpliwości i tym samym podatnicy sięgali po interpretacje podatkowe. W konsekwencji dosyć mocno ugruntował się pogląd, że w przypadku nabycia wierzytelności, koszt nabycia należy rozpoznawać w momencie uzyskania przychodu w proporcji, w jakiej otrzymany przychód pozostaje do wartości nominalnej wierzytelności (posługując się powyższym przykładem w momencie otrzymania spłaty w wysokości 20zł należy rozpoznać w kosztach uzyskania przychodu kwotę 10zł). W praktyce oznacza to, że koszty poniesione w danym roku na nabycie wierzytelności mogą być rozliczane podatkowo przez wiele kolejnych lat, a ostatecznie mogą nie zostać w całości nigdy rozliczone.
Takie stanowisko prezentowane było wielokrotnie w interpretacjach podatkowych. Przykładowo Dyrektor KIS w interpretacji z 11 października 2018 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.311.2018.2.MM ) potwierdził stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym: “(…) w przypadku uzyskania od kredytobiorcy całkowitej lub częściowej spłaty wierzytelności wchodzącej w skład Portfela, wydatki na jej nabycie będą stanowiły dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w takiej proporcji, w jakiej pozostaje kwota otrzymanej częściowej spłaty w odniesieniu do wartości nabytej wierzytelności”. Do podobnej konkluzji doszedł organ w interpretacji indywidualnej z 29 września 2017 r. (sygn. 0114-KDIP2-3.4010.202.2017.1.JBB), w której wskazał, że: „W przypadku częściowej spłaty wierzytelności, (spłaty wierzytelności etapami) potrąceniu podlega odpowiednia (proporcjonalnie ustalona) wartość kosztu nabycia wierzytelności, tj. część wydatków na jej nabycie, jaka odpowiada stosunkowi wartości uzyskanej spłaty wierzytelności do wartości należnych wpłat (wartości nabytej wierzytelności). Nie jest możliwa do zaakceptowania sytuacja, w której w przypadku spłaty części wierzytelności Wnioskodawca będzie mógł każdorazowo rozpoznać koszt uzyskania przychodów do wysokości uzyskanej częściowej spłaty tej wierzytelności.”
Natomiast w zakresie rozpoznawania kosztów podatkowych przy nabyciach pakietów wierzytelności w praktyce interpretacyjnej i orzeczniczej przyjął się pogląd, zgodnie z którym koszt nabycia poszczególnej wierzytelności wchodzącej w skład pakietu należy ustalić stosując proporcję nominalnej wartości danej wierzytelności do nominału całego pakietu wierzytelności. Przykładowo NSA w wyroku z 23 marca 2016 r. (sygn. II FSK 229/14) uznał “(…)za prawidłowe stanowisko Ministra Finansów (…), że pomimo, iż spółka ma nabyć liczne wierzytelności za jedną cenę stanowiącą ułamek sumy nominalnej kwot cedowanych wierzytelności to otrzymując świadczenia dłużników uzyskuje spłaty na poczet konkretnych wierzytelności, a nie ich “pakietu”. Dlatego takiemu przychodowi należy przyporządkować jej konkretny koszt nabycia. (…) w stanie faktycznym opisanym we wniosku spółki będzie to proporcja w jakiej pozostaje nominalna kwota wierzytelności w stosunku do sumy nominalnych kwot nabytych wierzytelności w odniesieniu do kwoty uiszczonej za cesję wierzytelności, która – jak podano we wniosku – stanowiła ułamek sumy nominalnej wartości cedowanych wierzytelności (“pakietu”).”
Nowelizacja ustawy w tym zakresie jest więc bardzo korzystna dla podatników. Po pierwsze reguluje kwestię budzącą do tej pory sporo wątpliwości, po drugie pozwala podatnikom na efektywne podatkowo rozliczenie kosztu nabycia zarówno pojedynczej jak i pakietu wierzytelności.