Zwolnienie z CIT dochodów alternatywnych spółek inwestycyjnych.

W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przedstawić Państwu kilka podstawowych informacji na temat zwolnienia podatkowego dochodów alternatywnych spółek inwestycyjnych ze zbycia udziałów lub akcji.  Powyższą preferencję przewiduje art. 17 ust. 1 pkt 58a Ustawy CIT. Został on z początkiem 2022 r. nieznacznie znowelizowany (na korzyść podatników).

Jak przy każdym zwolnieniu, będącym wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, możliwość skorzystania także z tej preferencji obwarowana jest kilkoma wymogami koniecznymi do spełnienia.

Po analizie można stwierdzić, że dochody ASI podlegają zwolnieniu, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1. spółka zbywająca posiada status ASI w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych;
2. przedmiotem zbycia są udziały lub akcje;
3. przed dniem zbycia ASI powinna posiadać bezpośrednio nie mniej niż 5% udziałów (do 31 grudnia 2021 r. było to 10%) w kapitale spółki, której udziały są zbywane;
4. co najmniej 5 % udziałów/akcji powinno być posiadane przez ASI przed dniem zbycia nieprzerwanie przez okres 2 lat;
5. nieruchomości położone w Polsce nie mogą stanowić więcej niż 50% wartości aktywów zbywanej spółki.

Są to jedyne zdefiniowane warunki. Dają one możliwość skorzystania z przysługującego zwolnienia z opodatkowania CIT zbycia udziałów/ akcji posiadanych przez ASI. Szczególną uwagę chcielibyśmy zwrócić na punkt 3 i 4  powyższego katalogu. Z interpretacji wynika, że to one powodują najwięcej wątpliwości wśród podatników.

Co mówi ustawodawca w uzasadnieniu do projektu?

Ustawodawca w uzasadnieniu do projektu ustawy wprowadzającej powyższy wymóg.Wskazał, iż ograniczenie to służy wyłączeniu ze zwolnienia tzw. inwestycji portfelowych np. w akcje notowane GPW. Podobne ograniczenie stosowane jest obecnie w zakresie zwolnienia dywidend i innych dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Dzięki wprowadzeniu takiego ograniczenia także do zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 58a Ustawy o CIT,  przepisy w zakresie zwolnień dochodów ze sprzedaży udziałów (akcji) i dochodów z udziału w zyskach będą spójne. Nie dają możliwości nadużyć. Warto także wspomnieć, że podobne rozwiązania stosowane są w innych krajach UE.

Istotną kwestią jest sposób obliczania dwuletniego okresu posiadania co najmniej 5% udziałów/akcji spółki. Okres ten obliczany jest od nabycia pakietu udziałów/akcji powodujących osiągnięcie co najmniej 5% udziału w kapitale spółki. Późniejsze transakcje (nabywanie lub zbywanie udziałów/akcji), które nie powodują zmniejszenia udziału w kapitale poniżej 5%. Zasadniczo nie wpływają na sposób obliczania dwuletniego okresu posiadania udziałów/akcji.

Wątpliwości budzi także sytuacja, gdy zbycie następuje na rzeczy kilku podmiotów w ramach kilku transakcji. Z takim problemem zgłosiła się do Dyrektora KIS (interpretacja z dnia 24 stycznia 2022 r. sygn. 0111-KDIB1-1.4010.599.2021.1.MF) spółka akcyjna planująca taką sprzedaż.

Jakie stanowisko zaprezentował organ podatkowy?

Organ przychylił się do stanowiska wnioskodawcy. Zgodnie z którym przepisy nie określają w żaden sposób, na rzecz ilu podmiotów powinno nastąpić zbycie udziałów/akcji. Ani czy musi ono nastąpić na podstawie jednej umowy. Brak jest jakiegokolwiek ograniczenia prawa do zastosowania zwolnienia w przypadku, gdy udziały są zbywane w ramach kilku transakcji. Jednakże warunek, który dotyczy posiadania przed dniem zbycia bezpośrednio nie mniej niż 5 % udziałów/akcji w kapitale spółki, której udziały/akcje są zbywane, musi być spełniony przy każdej umowie sprzedaży.

Istotny przy tym jest fakt, że warunek posiadania nie mniej niż 5 % udziałów (akcji) w kapitale spółki, której udziały (akcje) są zbywane, oceniany jest według stanu na dzień „przed dniem zbycia”.

Zatem jeżeli zbycie powodujące utratę posiadania 5% udziałów nastąpi w kilku transakcjach, jednakże wykonanych tego samego dnia. Warunek zostaje spełniony (bezpośrednio na dzień przed dokonaniem transakcji podatnik będzie posiadał nie mniej niż 5% udziałów/ akcji w kapitale spółki, której udziały/akcje są zbywane). W takim przypadku (oczywiście przy spełnieniu pozostałych warunków) dochód uzyskany ze zbycia będzie zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Przedmiotowe zwolnienie podatkowe miało służyć jako zachęta do wspierania innowacyjności poprzez ASI. W szczególności w zakresie finansowania tzw. startupów, za pośrednictwem spółek zarejestrowanych na terenie Polski. Powinno to wpłynąć na zwiększenie ilości startupów generujących dochody, które zostaną opodatkowane podatkiem CIT w Polsce. Wprowadzone ograniczenia mają na celu przeciwdziałanie nadużyciom. Szczególną rolę odgrywają także restrykcyjne regulacje w odniesieniu do ASI przewidziane w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Zwolnienia podatkowe są atrakcyjnym elementem planowania podatkowego. Musimy jednak podkreślić. Bezpieczne korzystanie z nich, każdorazowo musi być poprzedzone dokładną analizą indywidualnego stanu faktycznego i możliwości spełnienia wymaganych warunków.