Aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa bez nieruchomości – czy to jest możliwe?

Czy można wydzielić zorganizowaną część przedsiębiorstwa (ZCP) bez nieruchomości, które są własnością firmy?

Bardzo często w ostatnich miesiącach po zmianach wprowadzonych Polskim Ładem przy przenoszeniu działalności gospodarczych do spółek w formie aportu (najczęściej jednoosobowej działalności gospodarczej/spółki cywilnej/spółki jawnej) padało od naszych Klientów pytanie – czy majątek trwały (najczęściej nieruchomości) może nadal pozostać w działalności gospodarczej i nie być wnoszony jako majątek do spółek?

W poniższym wpisie przytoczymy Państwu najważniejsze zasady i aspekty o których należy pamiętać, by takie transakcje były bezpieczne podatkowo i przyniosły skutek neutralności podatkowej.

Na wstępie chcielibyśmy Państwu wskazać, że prawidłowo wydzielony ZCP i wniesienie go aportem do spółki zapewnia neutralność podatkową na gruncie podatków dochodowych i VAT.

Dlatego tak ważny jest aspekt ustalenia czym jest ZCP. Definicje kodeksową ZCP odnajdziemy w art.5a ust.4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która to mówi że zorganizowana część przedsiębiorstwa oznacza organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Jak widzimy z przytoczonej ustawowej definicji, nie wynika że nieruchomość musi wchodzić w skład ZCP, jednakże aby upewnić się i podeprzeć argumentami to stanowisko należy zajrzeć do orzecznictwa sądów oraz interpretacji indywidualnych wydawanych przez Krajową Informacje Skarbową.

Sądy oraz Krajowa Informacja Skarbowa stoją na stanowisku, że ZCP może istnieć bez nieruchomości tylko jeśli jest zespołem składników materialnych i niematerialnych w trzech aspektach.
– organizacyjnym, czyli wyodrębnieniu w strukturze organizacyjnej podatnika znajdujące swój wyraz w statucie, regulaminie lub innym akcie o zbliżonym charakterze (może ono przyjąć formę zakładu, oddziału, działu),
– finansowym – nie jest konieczna całkowita samodzielność finansowa, ale stan w którym poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie do zorganizowanej części przedsiębiorstwa przychodów i kosztów jak również należności i zobowiązań,
– funkcjonalnym oznaczającym, że zespół składników materialnych i niematerialnych jest w stanie funkcjonować jako wyodrębniona jednostka na rynku.

W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że nieruchomość sama w sobie nie może być ZCP oraz nie jest ona warunkiem do uznania wydzielonej części przedsiębiorstwa jako ZCP np:
Pismo z dnia 23 września 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0115-KDIT1.4011.337.2021.4.MT:  Brak jednoczesnego przeniesienia praw do Nieruchomości może być jedynie oceniany w kontekście spełnienia lub nie, przesłanki posiadania przez przenoszoną część przedsiębiorstwa (wnoszoną aportem) zdolności do bycia niezależnym przedsiębiorstwem realizującym zadania gospodarcze w rozumieniu ww. art. 5a pkt 4 ustawy PIT.
Pismo z dnia 10 lutego 2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB1-1.4010.537.2021.3.SG: Wskazać należy, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie musi w dacie jej wniesienia do innego podmiotu mieć lokalizacji wynikającej z przynależnego do zespołu składników materialnych prawa do dysponowania nieruchomością. Warunek pozwalający na uznanie części przedsiębiorstwa za mającą charakter zorganizowany jest spełniony, gdy zespół składników majątkowych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie zawierający praw własności/dysponowania nieruchomością, może stanowić niezależne przedsiębiorstwo wykonujące samodzielnie te zadania.
I SA/Bd 101/21: „…stwierdzenie, iż nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej…..Jakkolwiek prowadzenie sklepu nie jest możliwe bez lokalu handlowego, to kontynuacja tej działalności zwykle nie wymaga, by właściciel przedsiębiorstwa był jednocześnie właścicielem nieruchomości, w której ten sklep działa”

Podsumowując nieruchomość nie jest obligatoryjnym elementem ZCP i nie wniesienie jej przy aporcie, czy nie uwzględnienie jej przy sprzedaży nie jest przesłanką negatywną do wydzielenia ZCP. Należy przede wszystkim pamiętać że każdy taki przypadek należy przeanalizować pod kątem wyodrębnienia ZCP pod względem organizacyjnym, finansowym i funkcjonalnym.

Dodatkowo rekomendowane jest za każdym razem potwierdzenie założeń wydzielenia ZCP poprzez interpretację podatkową.

Z racji bardzo dużej ilości zrealizowanych zleceń w powyższym zakresie – jeżeli zrodziłyby się Państwu pytania po naszym wpisie lub planujecie Państwo taką transakcję – zapraszamy do kontaktu. Z chęcią będziemy Państwu służyć wsparciem i merytoryczną wiedzą.