NOWY ŁAD cz.2: Zmiana rezydencji podatkowej: czym jest „ośrodek interesów życiowych”?

Szanowni Państwo,

W związku z planami wprowadzenia Nowego Ładu, część podatników PIT może zastanawiać się nad zmianą rezydencji podatkowej w celu uniknięcia wzrostu obciążeń. Pisaliśmy o tym już w publikacji:https://ewaflor.pl/nowy-lad-czy-mozna-uciec-z-firma-za-granice-cz-1/

w dzisiejszym wpisie bardziej szczegółowo przedstawimy co to jest ośrodek interesów życiowych i dlaczego jest tak ważny w kontekście podjęcia decyzji o zmianie miejsca opodatkowania dochodów.

Dużym utrudnieniem (potencjalnie anulującym spodziewane korzyści) jest fakt, że zmiana rezydencji nie jest czynnością formalną – wiąże się z koniecznością realnej zmiany w funkcjonowaniu zawodowym i społecznym podatnika.

Aby posiadać nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce (konieczność płacenia podatków od wszystkich dochodów w Polsce) wystarczy spełnić przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:

• Przebywanie w ciągu roku ponad 183 dni w Polsce (liczą się także dni spędzone w Polsce częściowo, np. kilka godzin)
• Posiadanie ośrodka interesów życiowych w Polsce

Aby móc uznać, że podatnik posiada ośrodek interesów życiowych w Polsce organ musi zbadać, czy posiada on na jej terytorium centrum interesów gospodarczych lub osobistych. Nie trzeba mieć w Polsce jednocześnie centrum interesów gospodarczych i osobistych, aby zostać uznanym za polskiego rezydenta podatkowego.

W opublikowanych 29 kwietnia 2021 roku objaśnieniach Ministra Finansów dotyczących kwestii rezydencji podatkowej centrum interesów gospodarczych określono jako miejsce, w którym znajduje się główne źródło dochodów (praca, działalność gospodarcza), inwestycje i majątek, powiązania finansowe (kredyty, konta bankowe). W przypadku, gdy nie jest możliwe jednoznaczne wskazanie takiego miejsca, krajem będącym centrum jest ten, w którym tak rozumiane więzi ekonomiczne są najsilniejsze (np. z danego miejsca pochodzi większa część dochodu podatnika).

Z kolei centrum interesów osobistych to miejsce, w którym podatnik posiada silne więzi społeczne (małżonek, partner, małoletnie dzieci, rodzina), angażuje się w aktywności kulturalne czy polityczne, a także posiada „ognisko domowe” (miejsce, o które dba długoterminowo jak o swoje domostwo). W praktyce podatnicy wykazują np. że ich dzieci uczęszczają w danym kraju do szkół lub uczestniczą w aktywnościach rodzinnych (uroczystości, rekreacja).

W ramach umów międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidziano dodatkowe kryteria, pozwalające na ustalenie kraju, w którym znajduje się centrum interesów osobistych. Jeżeli nie można ustalić, z którym krajem podatnika wiążą silniejsze więzi społeczne, albo w którym kraju znajduje się jego „ognisko domowe”, należy uznać, że ośrodkiem jego interesów życiowych jest miejsce, w którym przebywa najdłuższą ilość czasu. Jeśli także tego nie można ustalić, kierować powinno się obywatelstwem podatnika. W ostateczności, organy krajów związanych umową ustalą miejsce centrum interesów osobistych w drodze porozumienia.

Sposób definiowania centrum interesów osobistych może obrazować treść interpretacji indywidualnej o sygnaturze 0113-KDIPT2-3.4011.46.2021.2.IR: podatnik ma zamiar przebywać w Singapurze w celach biznesowych przez około 2 lata i będzie tam uzyskiwał około 50% swoich wszystkich dochodów. Towarzyszyć mu miałaby najbliższa rodzina (żona i dzieci). Ma zamiar wynajmować w Singapurze mieszkanie i wracać na kilka tygodni w roku do Polski celem utrzymania kontaktu z rodzeństwem i rodzicami. Jednocześnie podatnik i jego żona posiadają nieruchomości mieszkalne na terenie Polski, w tym z jednej korzystali dotychczas w charakterze „ogniska domowego”. Jedno z dzieci podatnika łączy z Polską uczestnictwo w półprofesjonalnych aktywnościach sportowych.  Rodzina ma zamiar powrócić do Polski po dwóch latach pobytu w Singapurze. Organ uznał, że centrum interesów osobistych podatnika, o ile okoliczności nie ulegną zmianie, będzie znajdować się w Polsce. Jednak należy tutaj zaznaczyć, że za każdym razem jest to indywidualnie rozpatrywana sytuacja i często bardzo podobne przypadki są całkiem różnie rozpatrywane.

Warte podkreślenia wydaje się, że o uznaniu danego kraju za ośrodek interesów życiowych podatnika nie decydują jego zamiary, deklaracje czy subiektywne odczucie co do tej kwestii, lecz faktyczne okoliczności społeczno-ekonomiczne. Powoływanie się przed organami podatkowymi np. na zamiar długoterminowego przebywania zagranicą nie wpłynie na ocenę naszej sytuacji.

Kwestia ustalenia ośrodka interesów życiowych jest zdecydowanie bardziej sporna i niejasna, niż kryterium dni pobytu. Dlatego w przypadku tego kryterium istnieje większa szansa na przedstawienie korzystnej dla podatnika argumentacji prawnej i faktycznej, która pozwoli na zmianę rezydencji podatkowej. Oczywiście będzie to istotne wyłącznie w przypadku, gdy podatnik przebywa na terytorium Polski mniej niż 184 dni w roku.

Jak widać z powyższego sama decyzja o zmianie miejsca opodatkowania dochodów nic nie zmienia. Ważne są wszystkie powyższe czynniki by nie być opodatkowanym w Polsce pomimo rejestracji działalności za granicą.

Jeżeli rozważacie Państwo zmianę państwa do opodatkowania – służymy pomocą w określeniu obowiązków i potencjalnych korzyści/zagrożeń. Współpracujemy z kancelariami w Unii Europejskiej i w innych dużych ośrodkach gospodarczych na całym świecie – więc możemy Państwu kompleksowo przedstawić skutki decyzji związanej ze zmianą miejsca opodatkowania.