Minimalny podatek CIT dla podmiotów generujących straty

Każdy rok kalendarzowy zdaje się wprowadzać nowości do prawa podatkowego. Tak jest i tym razem, bowiem z początkiem 2024 roku został wprowadzony w Polsce minimalny podatek dochodowy dla podatników CIT w wysokości 10% podstawy opodatkowania. Podatek minimalny to nowa danina, która miała obowiązywać od 1 stycznia 2022 r., ale w wyniku zawieszenia przepisów weszła w życie 1 stycznia 2024 r.

Ale od początku…

Podstawa prawna oraz kogo obejmą wprowadzone przepisy

Mowa tu dokładnie o nowym artykule 24ca ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, minimalnym podatkiem dochodowym w wysokości 10% podstawy opodatkowania, objęte zostały spółki (podatnicy) mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegające obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w danym roku podatkowym poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych (określonych w przepisach) w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%.

Oznacza to, że podatek minimalny obejmie polskie spółki i zakłady podmiotów zagranicznych (które są podatnikami CIT), które ponoszą straty ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych lub wykazują niski (do 2 proc.) wskaźnik dochodowości w ramach działalności operacyjnej.

Podstawa opodatkowania – standardowa czy uproszczona?

Standardowo na podstawę opodatkowania składają się aż 3 składniki i w dużym uproszczeniu stanowi ją suma 1,5% przychodów z działalności operacyjnej i określonych transakcji z podmiotami powiązanymi z uwzględnieniem wskaźnika EBIDTA).

Podstawę opodatkowania można pomniejszyć o przychody, które są uwzględniane przy obliczaniu dochodu zwolnionego z podatku u podatnika, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych określonych w tych przepisach, czy też wartość odliczeń zmniejszających w roku podatkowym podstawę opodatkowania.

Co bardzo istotne, strata/rentowność obliczana na potrzeby podatku dochodowego będzie bowiem inna niż ta na potrzeby podatku minimalnego.

Przy obliczaniu straty/dochodu na potrzeby podatku minimalnego nie będą uwzględniane pewne koszty i przychody podatkowe, dlatego podatnik, który potencjalnie może podlegać pod podatek minimalny, będzie musiał przeprowadzić odrębną kalkulację.

Dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach nie uwzględnia się m.in. nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych, przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio lub pośrednio związanych z tymi przychodami, zaliczonej odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku akcyzowego zawartego w cenie wyrobów akcyzowych kupowanych i sprzedanych przez podatnika dokonującego obrotu tymi wyrobami, jak również podatku od sprzedaży detalicznej, gier, czy opłaty paliwowej i emisyjnej.

Pośród dużej ilości wymogów co do ustalania podstawy opodatkowania z pomocą przychodzi zapis o wyborze uproszczonego sposobu ustalania podstawy opodatkowania. Podstawa wtedy stanowi kwotę odpowiadającą 3% wartości osiągniętych przez podatnika w orku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych. Warunkiem skorzystania z uproszczonej metody ustalania podstawy opodatkowania jest obowiązek poinformowania właściwego organu podatkowego w zeznaniu składanym za rok podatkowy, za który dokonano takiego wyboru.

Kto nie zapłaci podatku minimalnego?

Niektórzy podatnicy są ustawowo wyłącznie z zakresu podatku minimalnego, są to m.in. (lecz nie tylko):

• mali podatnicy,
• podatnicy w pierwszych trzech latach swojej działalności,
• przedsiębiorstwa finansowe,
• podmioty o tzw. prostej strukturze udziałowej,
• podmioty, które w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy.

Los zapłaconego minimalnego podatku

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podatnicy będą mogli odliczyć kwotę zapłaconego za dany rok podatkowy minimalnego podatku dochodowego od obliczonego i wykazanego w zeznaniu rocznym podatku dochodowego CIT. Odliczenia będą mogły zostać dokonane w rocznym zeznaniu podatkowym, za kolejno występujące po sobie 3 lata podatkowe następujące bezpośredni po roku, za który podatnik wpłacił minimalny podatek dochodowy.

Termin płatności minimalnego podatku dochodowego

Ustawodawca nie określił szczegółowego terminu płatności minimalnego podatku dochodowego ani obowiązku wpłacania zaliczek na niego. Przyjmuje się zatem, że będzie to podatek do rozliczenia i zapłacenia po raz pierwszy w 2025 roku, w terminie złożenia rocznego zeznania podatkowego za 2024 roku.

Patrząc od strony praktycznej na panujące od niedawna przepisy, każdy podatnik CIT będzie zobowiązany, żeby przeanalizować swoją sytuację w celu weryfikacji, czy wprowadzone zapisy o minimalnym podatku dochodowym będą miały zastosowanie w jego przypadku. Przepisy te mogą stanowić problem dla niejednego podatnika, ponieważ sposób wyliczania tego rodzaju podatku różni się od sposobu obliczania klasycznego CIT-u. Z racji tego, że przepisy są nowe, aktualnie nie można jeszcze polegać na interpretacjach indywidualnych czy wyrokach w tej kwestii. Na bieżąco śledzimy jednak stanowiska organów interpretacyjnych i będziemy informować Państwa o istotnych stanowiskach w aspekcie stosowania podatku minimalnego.