W Polsce CIT estoński jest stosunkowo nowym rozwiązaniem – wprowadzono go w 2021 roku. Wielu przedsiębiorców zastanawia się nad wyborem tej formy opodatkowania, licząc na zwiększenie bieżących środków i możliwości inwestycyjnych. Od decyzji odwodzi ich jednak szereg wątpliwości i związanych z nimi pytań. Poniżej prezentujemy FAQ dotyczące CIT-u estońskiego. Mamy nadzieję, że lektura odpowiedzi pomoże rozstrzygnąć, czy rozwiązanie to sprawdzi się w Twoim przedsiębiorstwie.

Gdzie szukać informacji o CIT estońskim?

Najpewniejszym źródłem informacji o estońskim CIT jest ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT). Regulacje dotyczące omawianej formy opodatkowania znaleźć można w rozdziale 6B, noszącym tytuł „Ryczałt od dochodów spółek” (art. 28c-28t). Należy pamiętać, że ustawodawca nie posługuje się terminem „CIT estoński”. Termin ten został wypracowany przez doktrynę prawniczą.

Co wyróżnia CIT estoński na tle innych form opodatkowania?

Tym, co przede wszystkim wyróżnia CIT estoński na tle innych form opodatkowania, jest uprawnienie podatnika do odłożenia w czasie płatności podatku. Ujmując rzecz dokładniej, podatnik nie uiszcza daniny na bieżąco, lecz dopiero wówczas, gdy dojdzie do wypłaty zysku na rzecz wspólnika lub innego zdarzenia obejmującego transfer pieniędzy ze spółki. Można zatem powiedzieć, że to od spółki – jej wspólników – zależy, kiedy powstanie zobowiązanie podatkowe.

Jakie podmioty mogą przejść na CIT estoński?

Z CIT-u estońskiego mogą skorzystać tylko niektórzy podatnicy. Jak wskazuje art. 28j ustawy o CIT ta forma opodatkowania jest przeznaczona dla przedsiębiorców prowadzących działalność jako:

• spółka komandytowa,
• spółka komandytowo-akcyjna.
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
• spółka akcyjna,
• prosta spółka akcyjna.

Jakie dodatkowe warunki powinna spełnić spółka, aby przejść na ryczałt?

Ustawa nakłada na uprawnione spółki dodatkowe wymogi. Przepisy art. 28j ust. 1 wskazują, że spółka może zastosować zasady opodatkowania CIT-em estońskim, jeśli m.in.:

• jej przychody uzyskiwane z niektórych źródeł (np. wierzytelności, pożyczek, odsetek czy praw własności) nie przekraczają 50% wszystkich przychodów;
• spełnia wymogi dotyczące zatrudnienia, np. zatrudnia na podstawie umowy o pracę przynajmniej 3 osoby przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w sytuacji, gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni w danym roku podatkowym;
• jej udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami spółki są wyłącznie osoby fizyczne.

Co zrobić, aby przejść na CIT estoński?

W celu przejścia na CIT estoński należy złożyć zawiadomienie o wyborze tej formy opodatkowania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego na druku ZAW-RD. Jest on dostępny na stronie podatki.gov.pl (https://www.podatki.gov.pl/cit/formularze-do-druku-cit/#ZAW-RD). Zgłoszenia najlepiej dokonać do końca stycznia w roku, w którym podatnik chce skorzystać z CIT-u estońskiego. Na ryczałt można również przejść później, w trakcie roku podatkowego. Wtedy jednak należy uprzednio rozliczyć „zwykły” CIT, zamknąć księgi i sporządzić sprawozdanie finansowe zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości.

Czy CIT estoński się opłaca?

Jak wskazuje art. 28o ustawy o CIT, wyróżnić można dwie podstawowe stawki podatku:

• 10% podstawy opodatkowania – w przypadku małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności,
• 20% podstawy opodatkowania – w przypadku pozostałych podatników.

Zauważmy, że wskazane stawki są wyższe niż w przypadku „zwykłego” CIT-u, gdzie wynoszą odpowiednio 9% i 19%. Efektywne opodatkowanie, czyli takie, które uwzględnia zarówno podatek po stronie spółki, jak i po stronie wspólnika, jest jednak niższe. Wynosi ono jedynie 20% dla małych i rozpoczynających działalność podatników oraz 25% dla pozostałych. W przypadku spółki opodatkowanej CIT-em na zasadach ogólnych efektywna stawka wynosi z kolei 26% dla małych i rozpoczynających działalność podatników oraz ok. 34% dla pozostałych.

Czym są ukryte zyski i kiedy występują?

Na mocy przepisów art. 28m ustawy o CIT przedmiotem opodatkowania są także tzw. ukryte zyski, czyli, upraszczając, inne niż wypłata dywidend świadczenia, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest wspólnik albo podmiot powiązany z nim czy podatnikiem. Ustawa o CIT przewiduje otwarty katalog takich świadczeń (art. 28m ust. 3.), wskazując, że są nimi np.:

• kwota pożyczki udzielonej przez podatnika wspólnikowi,
• równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego,
• świadczenia wykonane na rzecz fundacji prywatnej lub rodzinnej, podmiotu równoważnego takiej fundacji lub na rzecz trustu,
• darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju,
• wydatki na reprezentację.

Ze względu na otwarty charakter ustawowego katalogu obowiązek zapłaty podatku może powstać w odniesieniu do wielu różnych świadczeń, a podatnik musi samodzielnie określić, jakie zdarzenia należy zaliczyć do ukrytych zysków – oczywiście w taki sposób, by organ podatkowy nie stwierdził naruszenia przepisów. Nie powinno chyba dziwić, że z uwagi na powyższe między podatnikami a organem dochodzi niekiedy do sporu.

Rozstrzygając jeden z takich sporów, WSA w Gdańsku orzekł w 2022 r., że wydatki na używanie samochodów spółki przez pracowników do celów mieszanych (osobistych i służbowych) nie stanowią ukrytej dywidendy i nie podlegają estońskiemu CIT (sygn. I SA/Gd 917/22). W odpowiedzi na korzystne dla podatników orzeczenia doszło jednak do nowelizacji przepisów, które od 2023 zakładają, że wydatki wskazanego rodzaju podlegają opodatkowaniu (art. 28m ust. 4a).

Jak zrezygnować z CIT-u estońskiego?

Jedno z często zadawanych pytań dotyczy również „wyjścia” z CIT-u estońskiego. Należy pamiętać, że opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek obejmuje okres 4 bezpośrednio po sobie następujących lat podatkowych (art. 28f ust. 1). Podlega ono automatycznemu przedłużeniu na kolejny okres czteroletni, chyba że podatnik dołączy do deklaracji CIT-8E składanej na koniec ostatniego roku informację o rezygnacji z opodatkowania (art. 28f ust. 2).

Co z możliwością rezygnacji przed upływem 4 lat? Potwierdził ją Dyrektor Krajowej Izby Skarbowej. Warto jednak pamiętać, że wcześniejsza rezygnacja z CIT-u estońskiego może mieć dla podatnika negatywne skutki i wiązać się np. z wystąpieniem obowiązku zapłaty podatku od dochodu z tytułu korekty wstępnej.