W czasach globalnej społeczności, usługi telekomunikacyjne pełnią istotną rolę w życiu zarówno jednostek, jak i firm. Dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii w tej dziedzinie korzystamy z coraz bardziej zaawansowanych i zróżnicowanych usług. Umożliwiają nam one stały kontakt z resztą świata. Niemniej jednak, w miarę jak technologia telekomunikacyjna się rozwija, pojawiają się również zawiłe kwestie prawne i podatkowe. Wymagają one starannej analizy i uregulowania.

Jednym z kluczowych zagadnień w tej dziedzinie jest miejsce opodatkowania usług telekomunikacyjnych podatkiem VAT. Ten aspekt jest kluczowy do określenia, czy dana transakcja podlega opodatkowaniu w kraju dostawcy, czy też w kraju odbiorcy usługi.

Kto zatem powinien zapłacić VAT w sytuacji transgranicznego świadczenia usług telekomunikacyjnych?

Obowiązki w zakresie VAT ustala się z zastosowaniem tzw. zasady terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług. Z zastrzeżeniem, że tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, a więc Polski.

Miejsce świadczenia usług telekomunikacyjnych na rzecz podatnika VAT

Na wstępie należy zauważyć, że aby prawidłowo zastosować przepisy prawa w zakresie ustalenia miejsca świadczenia usług, w pierwszej kolejności konieczna jest odpowiednia identyfikacja statusu kontrahenta. Inaczej bowiem wygląda rozliczanie VAT pomiędzy przedsiębiorcami będącymi podatnikami VAT, a odmiennie w przypadku świadczenia usług na rzecz konsumenta.

Rozpatrując przypadek transgranicznego świadczenia usług telekomunikacyjnych między dwoma podatnikami VAT, należy wskazać na zasady wyrażone w art. 28b ustawy o VAT.

Z przepisów tych wynika, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy. Chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej. Wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Przykład:

Polska firma, czynnym podatnik VAT, świadczy usługi telekomunikacyjne (obsługa połączeń przychodzących i wychodzących) dla firmy z siedzibą na terenie Niemiec. Nabywca usług nie posiada siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce.

W takim przypadku miejscem świadczenia i opodatkowania świadczonych usług telekomunikacyjnych- zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy – jest terytorium państwa, w którym ww. usługobiorca ma siedzibę działalności gospodarczej, tj. Republika Federalna Niemiec. Oznacza to, że świadczone przez polską firmę usługi telekomunikacyjne dla kontrahenta z Niemiec nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT na terytorium kraju.

W tym kontekście warto również zauważyć, że nie ma znaczenia miejsce realizacji usług. Gdyby zatem usługa była świadczona przez polską firmę w Czechach, ale na rzecz przedsiębiorcy z siedzibą na terenie Niemiec, to miejscem opodatkowania tych usług w dalszym ciągu będą Niemcy.

W związku z tym polska firma telekomunikacyjna powinna wystawić niemieckiemu kontrahentowi fakturę VAT ze stawką NP (nie podlega opodatkowaniu). Powinna również pamiętać o wykazaniu tej transakcji w informacji podsumowującej.

Miejsce świadczenia usług telekomunikacyjnych na rzecz konsumenta

Podobną zasadę przewidziano dla przypadku, gdy odbiorcą usług jest osoba niebędąca podatnikiem  VAT. Kwestię tę reguluje art. 28k ustawy o VAT, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Przepisy przewidują jednak w tej kwestii wiele istotnych zastrzeżeń. Spośród nich chcielibyśmy zwrócić uwagę na domniemanie dotyczące świadczenia usług telekomunikacyjnych na rzecz konsumentów. Zawarte je ono w art. 24b lit. c rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r.

Domniemanie to nakazuje przyjąć, że w przypadku usług telekomunikacyjnych wymagających stosowania dekodera lub podobnego urządzenia, lub karty,   usługobiorca niebędący podatnikiem ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu w miejscu, w którym znajduje się urządzenie, lub w miejscu, do którego została przesłana karta z zamiarem wykorzystywania jej w tym miejscu.

Przykład:

Spółka polska świadczy usługi dostępu do Internetu na terytorium Japonii na rzecz odbiorców z różnych innych krajów. Usługa realizowana jest poprzez udostępnienie kart SIM albo urządzeń z taką kartą (router) na lotnisku w Japonii i odbieraniu przy opuszczaniu kraju.

W takim przypadku, z uwagi na fakt, że urządzenie (karty SIM) wykorzystywane są w Japonii, to usługi dostępu do Internetu na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, niezależnie czy są to podmioty z kraju, z terenu innych państw członkowskich czy też państw trzecich  będą podlegały opodatkowaniu w Japonii.

Właściwe określenie miejsca, w którym świadczone są usługi, stanowi kluczowy czynnik wpływający na prawidłowe opodatkowanie tych usług. To od właściwie zidentyfikowanego miejsca zależy zastosowanie odpowiednich stawek podatkowych oraz określenie konkretnych obowiązków podatkowych, zarówno dla dostawców, jak i odbiorców tych usług. Niemniej jednak warto pamiętać, że przepisy podatkowe często zawierają wiele wyjątków i szczegółowych regulacji. Dlatego też, aby zapewnić swojej firmie pewność w zakresie prawidłowego spełnienia obowiązków podatkowych, zawsze warto skonsultować się z ekspertami w dziedzinie podatków. To pozwoli uniknąć nieporozumień i potencjalnych konfliktów z organami podatkowymi. Jak również zachować pełną zgodność z obowiązującymi przepisami.