Odpowiedzialność podatkowa wspólnika za zobowiązania spółki

Czy inwestorzy w start-upy mają świadomość odpowiedzialności podatkowej? Kiedy inwestor może odpowiadać za zobowiązania podatkowe spółki? Kto, w jakich sytuacjach i na jakich zasadach, może odpowiadać za zaległości podatkowe spółki kapitałowej? Czy można skutecznie uniknąć takich sytuacji?

W poniższym wpisie znajdziecie Państwo najważniejsze w tym zakresie informacje.

Częstym motywem do założenia spółki kapitałowej (sp. z o.o./ sp. akcyjnej), bądź przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w taką spółkę jest kwestia bezpieczeństwa, rozumianego jako ochrona osobistego majątku. Oczywiście- spółka kapitałowa jest odrębnym od wspólników podatnikiem i jako podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające z jej zobowiązań podatkowych podatki.

Odpowiedzialność jej wspólników jest w tej kwestii ograniczona- ale czy to oznacza, że w ogóle jej nie ma?

Zakładając spółkę, bądź stając się jej wspólnikiem, należy sobie uświadomić, że w pewnych sytuacjach możliwe jest pociągnięcie wspólników do odpowiedzialności. Nie tylko za długi wobec banków i kontrahentów, ale również za długi podatkowe spółki.

Ochrona majątku prywatnego wspólników spółek kapitałowych nie jest niestety stuprocentowa. O ile w przypadku spółek osobowych kwestia ta wydaje się bardziej oczywista (wspólnicy spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki). To odpowiedzialność osobista wspólników w spółce kapitałowej może być dla niektórych zaskoczeniem.

Odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki

Jeżeli spółka posiada zarząd, odpowiedzialność za jej zaległości podatkowe mogą ponieść jego członkowie, jeżeli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Ten rodzaj odpowiedzialności ma charakter osobisty (odpowiedzialność całym swoim majątkiem) i solidarny. Pomimo surowego charakteru, jest ona jednak subsydiarna. Co dla członka zarządu w praktyce oznacza, że egzekucja z jego majątku ma miejsce, dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Warto podkreślić, że fiskus może pociągnąć do odpowiedzialności każdego członka zarządu, który nie będzie miał podstawy do uwolnienia się od odpowiedzialności (o czym niżej). Bez znaczenia pozostaje przy tym okoliczność, kto w zarządzie odpowiada za sprawy podatkowe, ani kto sprawuje funkcję prezesa zarządu spółki. Ponadto, według orzecznictwa nie jest wymagane, by osoba zarządzająca spółką była zarejestrowana jako członek zarządu, aby ponosiła odpowiedzialność za zaległości podatkowe na zasadach określonych w Ordynacji podatkowej.

Ważne jest faktyczne pełnienie obowiązków związanych z zarządzaniem spółką.

Odnosząc się do zakresu odpowiedzialności członka zarządu, wskazać należy, że obejmuje ona zaległości podatkowe:

• z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu;
• związane ze zwrotem nadpłaty lub zwrotem podatku bądź zwrotem wynagrodzenia płatników, lub inkasentów powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

Czy wspólnik także może być pociągnięty do odpowiedzialności podatkowej?

Z reguły, wspólnicy spółki kapitałowej nie są odpowiedzialni za zaległości podatkowe spółki. Niemniej jednak istnieją sytuacje, w których również wspólnicy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności podatkowej.

Jeśli spółka nie ma zarządu na etapie organizacji, to za zaległości podatkowe spółki odpowiedzialny jest jej pełnomocnik lub w przypadku braku pełnomocnika, wspólnicy. W takiej sytuacji stosuje się do nich odpowiednio przepisy dotyczące członków zarządu. Oznacza to, że przed powołaniem zarządu lub pełnomocnika, nawet wspólnicy mogą ponosić odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki.

Jak uchronić się przed odpowiedzialnością za zaległości podatkowe spółki?

Jeśli członek zarządu chce uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki, może to zrobić na kilka sposobów. Po pierwsze, może wykazać, że przestrzegał formalności związanych z upadłością lub restrukturyzacją (odpowiednio wcześnie złożył wniosek o upadłość). Jeśli tego nie uczynił, może uniknąć odpowiedzialności, jeśli udowodni, że nie nastąpiło to z jego winy. Kolejną opcją jest wskazanie na mienie spółki, które może zostać zlicytowane w celu pokrycia zobowiązań podatkowych. Jeśli żadne z tych działań nie zostanie podjęte, fiskus może przeprowadzić egzekucję przeciwko członkowi zarządu, chyba że zaległości uległy przedawnieniu.

Pełnienie funkcji członka zarządu w spółce wiąże się z ogromną odpowiedzialnością. Nie ogranicza się ona jedynie do podejmowania własnych decyzji. Oprócz odpowiedzialności za siebie, członkowie zarządu są również odpowiedzialni za czyny pozostałych członków zarządu i pracowników spółki, w tym księgowych. W związku z tym, ważne jest, aby zapewnić sobie usługi księgowe, a także doradztwa podatkowego najwyższej jakości. Zminimalizuje to na pewno ryzyko nieprawidłowości. Członkowie zarządu powinni być świadomi znaczenia swojej odpowiedzialności oraz działań, które mogą zabezpieczyć ich przed konsekwencjami związanymi z niewypłacalnością spółki. Pomóc w tym mogą także odpowiednio przygotowane i funkcjonujące w podmiotach procedury. Będą one określać obowiązki względem rozliczania podatków, a także wskazywać osoby odpowiedzialne za ich obliczanie i pobieranie. Na pewno jedynie podjęcie odpowiednich kroków na czas pozwoli uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki.

W razie gdybyście Państwo chcieli zabezpieczyć w Waszych spółkach ryzyko w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe – służymy pomocą. Jak również wskazówkami jak odpowiednio zmodelować w danym podmiocie ten proces by przyniósł jak największe bezpieczeństwo.